هرآنچه درباره ی ویتامین c باید بدانید !

تعریف ویتامین c

به جرات می‌توان گفت ویتامین c یا همان آسکوربیک اسید یکی از شناخته شده ترین ویتامین ها در جهان است .

ویتامین c محلول در آب بوده و در میوه ها به خصوص میوه های ترش، سبزیجات و صیفی جات موجود است .

این ویتامین نقشی حیاتی در بدن دارد ،  در واکنش های شیمیایی بدن  حمل‌کننده الکترون  است و از مهم‌ترین آنتی اکسیدان ها است که نقش مهمی در سلامتی بدن و دستگاه ایمنی دارد.

این ویتامین از سلول ها در برابر آسیب ناشی از مواد شیمیایی مضر موسوم به رادیکال های آزاد جلوگیری میکند .

همچنین این  ویتامین به عملکرد بهتر سایر آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین A و E در بدن کمک میکند 

فواید ویتامین c

• ویتامین c آنتی اکسیدان است یعنی از آسیب رادیکال های آزاد به سلول ها و بافت های بدن جلوگیری کرده و باعث تقویت دستگاه ایمنی بدن میشود .
• از پوست در برابر اشعه ی ماورا بنفش خورشید محافظت میکند.
• موجب استحکام لثه و دندان ها میشود
• کلاژن ساز است
• از بالارفتن کلسترول در خون و ایجاد لخته در رگ ها جلوگیری میکند
• طول دوره و عوارض سرماخوردگی را کاهش می‌دهد
• باعث جذب بهتر آهن در بدن میشود و به افرادی که دچار کم خونی هستند توصیه میشود

چه افرادی به ویتامین c نیاز دارند

• نوزادانی که در سال اول زندگی از شیر گاو یا شیرهای تغلیظ شده استفاده می‌کنند
• افراد در معرض سوء تغذیه ( شامل الکلیسم، افراد مسن، بی اشتهایی و ایدز)
• افراد مبتلا به دیابت تیپ یک
• افرادی که مبتلا به بیماری های روده ی کوچک هستند ( مانند بیماری کرون ، سلیاک، ویپل)
• زنان باردار و شیر ده
• بیماران تحت دیالیز
• بیماران مبتلا به تیروتوکسیکوز
• افراد مبتلا به اختلالات انباشت آهن در بدن

کدام مواد غذایی حاوی ویتامین c است ؟!

بیشتر جانداران این ویتامین را خود می‌سازند اما جاندارن دیگری مثل انسان هستند که باید این ویتامین را در طول روز از موادی کهمصرف می‌کنند بدست بیاورند

. این ویتامین هم به صورت طبیعی در منابع گیاهی و جانوری موجود است و هم به صورت مصنوعی و قرص

از آنجایی که بدن ویتامین c را در بدن به مقدار بالا ذخیره نمیکند تو‌صیه میشود هر روز میوه و سبزیجات تازه میل کنید .

 منابعی که بیشترین مقدار ویتامین c را در خود دارند عبارتند از

• فلفل تند
• توت فرنگی
• کلم بروکلی
• گریپ فروت
• انبه
• لیمو
• گوجه فرنگی
• نارنگی
• پرتقال
• اسفناج
• کیوی
• و منبع حیوانی این ویتامین جگر هست

از آنجا که حرارت بالا باعث تجزیه شدن این ویتامین میشود پختن سبزیجات و میوه ها به خصوص با حرارت بالا باعث از بین رفتن قسمت عمده این ویتامین در آن ها میشود .

علاوه بر منابع غذایی، مکمل‌‌های این ویتامین نیز به راحتی از طریق داروخانه‌ها در دسترس هستند که از متداول‌ترین انواع آن‌ها می‌تواندبه پودر، مایع، قرص ویتامین c و قرص جوشان ویتامین c اشاره کرد.

نشانه های کمبود ویتامین cدر بدن

• زمخت و ناهموار شدن پوست : این ویتامین در تولید کلاژن نقش کلیدی دارد اگر میزان این ویتامین در بدن پایین بیاید نوعی بیماری پوستی به نام کراتوزیس پلاریس رخ می‌دهد.
• پیچ خوردن موی بدن: کمبود ویتامین cباعث نقص در تشکیل ساختار پروتئین موی در حال رشد می­ شود. درنتیجه، مو به­ صورت خمیده یا پیچیده رشد می ­کند.
• فولیکول مو به رنگ قرمز روشن در می آید: فولیکول ­های مو عروق ریز بسیاری دارند که ممکن است در اثر کمبود ویتامین ث پاره و دور فولیکول­ ها لکه­ های قرمز دیده شود.
• ضعیف شدن استخوان ها: ویتامین cبرای تشکیل استخوان اهمیت دارد و کمبود آن خطر تضعیف و شکنندگی استخوان را بالا می­ برد
• خونریزی لثه و پوسیدگی دندان: قرمزی، التهاب و خونریزی لثه از دیگر علائم شایع کمبود ویتامین cاست بافت لثه بدون ویتامین cکافی ضعیف و ملتهب می­ شود و رگ­ ها به راحتی خونریزی می ­کنند
• کم خونی ناشی از کمبود آهن مزمن: کم خونی ناشی از کمبود آهن و ویتامین c معمولا توامان اتفاق می افتد ازجمله علائم کم­ خونی ناشی از کمبود آهن می­ توان به رنگ­ پریدگی، خستگی مفرط، اختلال در تنفس هنگام ورزش، پوست و موی خشک،سردرد و قاشقی شدن ناخن اشاره کرد.پایین بودن میزان ویتامین c با کاهش جذب آهن از غذاهای گیاهی و تاثیر منفی روی متابولیزم آهن به کم­خونی ناشی از کمبود آهندامن می­ زند.
• استرس مزمن و اکسیداتیو: ویتامین c یکی از مهم­ترین آنتی­ اکسیدان­ های محلول در آب بدن به شمار می ­رود.این ویتامین با بی­اثر کردن رادیکال­ های آزاد که باعث استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن می­ شود مانع از آسیب سلولی می­ شود.التهاب و استرس اکسیداتیو در بروز بسیاری از بیماری­ های مزمن، مانند بیماری قلبی و دیابت، دخیل هستند بنابراین کاهش این مشکلات سودمند خواهد بود.

عوارض مصرف بیش از اندازه ی ویتامینc

معمولا اضافه ی این ویتامین از طریق ادرار دفع میشود اما مصرف خیلی زیاد آن باعث عوارضی میشود که عبارتند از:

• تکرر ادرار
• سنگ کلیه
• اسهال

تاثیر ویتامین c بر پوست

ویتامین c یکی از اجزای مورد نیاز برای ساخت هیدوکسیپرولین و هیدروکسی‌لایزین است. بدن ما به این ترکیبات شیمیایی برای پیوندمولکول‌هایی که کلاژن تولید می‌کنند، نیاز دارد. 

ترکیبات مذکور همچنین خاصیت ارتجاعی و سفتی پوست را بالا می‌برد. 

کمبود کلاژن باعث کدر و مرده به نظر رسیدن پوست می‌شود. کلاژن از پایه باعث جوانی مجدد پوست می‌شود و چین و چروک و علائمپیری را کاهش می‌دهد. 

همچنین لکه‌های پوست ممکن است به دلیل جای جوش یا دیگر آسیب‌های پوستی ایجاد شوند. پس از بهبود زخم، ممکن است رنگ پوستقسمت بهبود یافته نسبت به سایر قسمت‌های پوست شما تیره‌تر شود. ویتامین سی با در هم‌ شکستن فرآیند رنگی شدن سلول‌های پوست،به مقابله با آن پرداخته و از بیشتر شدن آن پیشگیری می‌کند.

یکی از خواص ویتامین C کاهش التهاب است. ویتامین سی باکتری‌های پوست شما را بدون هیچ‌گونه آسیبی به پوست سالم اطراف آن،از بین می‌برد. 

با مصرف ویتامین C به منظور درمان آکنه، التهاب و قرمزی کاهش می‌یابد و تظاهرات آکنه سریع‌تر از بین می‌رود.

نقش ویتامین c در سلامت مو

مو از پروتئین کراتین ساخته شده و به طور دائم از سمت ریشه  که درون فولیکول است، رشد می‌کند. 

ویتامین C کلاژن مورد نیاز برای ادامه رشد را به فولیکول‌های موی شما می‌دهد. 

همچنین ویتامین C به مو کمک می‌کند تا با جذب آهن، قوی‌تر شود. 

همچنین کلاژن تولیدشده کمک می‌کند تا موی شما به پوست سرتان محکم متصل بماند.

ویتامین c باعث افزایش تحریک رشد مو شده و از ریزش مو خشک شدن و ایجاد شدن مو خوره همچنین از ایجاد شوره ی سر جلوگیری میکند.

 نقش ویتامین c در بارداری

برای مادر باردار این بسیار مهم است که مقدار کافی ویتامین C مصرف کند چراکه ویتامین C برای تشکیل کلاژن در بدن ضروریاست. 

کلاژن یک پروتئین ساختاری است و بخشی مهمی از استخوان‌ها، غضروف ها،‌ تاندون ها و پوست را تشکیل می دهد.

• ویتامین c سیستم ایمنی را تقویت میکند
• به جذب آهن کمک میکند و بدین ترتیب مشکل کم خونی در مادر و جنین کمتر میشود
• ویتامین c باعث ذخیره ی آهن در جنین میشود که در شش ماه اول زندگی به یادگیری و رشد کمک میکند
• باعث جلوگیری از پره اکلمپسی در بارداری میشود
• احتمال سقط جنین و زایمان زودرس را کاهش می‌دهد

پیامد های کمبود ویتامین c در بارداری

• کمبود ویتامین c دربارداری می‌تواند منجر به آسیب جدی به مغز جنین شود که قابل برگشت نیست خصوصا آن قسمت از مغز که مسئول نگهداری حافظه است
• کمبود ویتامین c در بارداری باعث اسکوربوت در نوزاد میشود اسکوربوت یک بیماری التهابی لثه هاست که به خاطر ضعف شدید مویرگی لثه ها شروع به خونریزی می‌کنند

ویتامین c و کرونا

تا به امروز اثربخشی ویتامین C بر پیشگیری و درمان ویروس کرونا اثبات نشده است. 

اما به دلیل نقش مهم ویتامین C در  تقویت سیستم ایمنی، کمبود این ویتامین ممکن است خطر ابتلا به ویروس کرونا یا بروز شدیدتربیماری COVID-19 را افزایش دهد. 

کمبود ویتامین C می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها، کاهش پاسخ سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به ذات‌الریه شود 

احتمال کمبود این ویتامین در افراد با بیماری‌های خاص مانند سرطان، دیابت، بیماری‌های التهابی، سرکوب سیستم ایمنی و همچنینافراد سیگاری بیشتر است. 

طبق مطالعات متعدد تجویز ویتامین C طول مدت بستری در ICU و مدت استفاده از تهویه مکانیکی در ICU را کاهش می‌دهد.